„Зајакнување на прекуграничните односи меѓу Република Северна Македонија и Република Србија со заедничка цел за подобрување на животната средина“
Јавното претпријатие „Водовод“ Куманово
Јавен субјект „Водовод“ Врање
ИПА II програма за прекугранична соработка Србија и Северна Македонија
Специфична цел на програмата 2.2:
Поттикнување на заеднички системи за управување со ризици на природни и културни места, како и човечки населби, вклучувајќи подготвеност за катастрофи или итни случаи.
Резултат на програмата 2.2.1:
Зголемени капацитети за прекугранично управување со ризици и интервенција.
Зошто овој проект?
Климатските промени претставуваат значителна закана за граничниот регион, носејќи ризици од поплави, екстремни температури и зголемени температури на водата. Двете земји (Северна Македонија и Србија) се меѓу земјите во Европа кои се очекува да бидат најсериозно погодени од климатските промени.
Во последниве години, обилни дождови за релативно краток временски период многу често се случуваат, поради што во некои делови на градот Куманово се појавуваат поплави, затоа што системот за одводнување на атмосферска вода и отпадни води е затнат. Во исто време, во Врање, во самиот град, има реки кои се делумно уредени со камен, но таа површина е запуштена и доста разрушена.
Главниот приемник на сите реки и потоци што минуваат низ градот е реката Јужна Морава, која сама по себе не е регулирана, но е делумно опкружена со насип на една страна. Тoj насип е запуштен и како таков е доста нефункционален
Во периоди на обилни дождови, реките често се излеваат, а особено е изразен одливот на Јужна Морава. Во тие случаи, целото население кое живее во долината на реката, околу 5.000 жители, е загрозено, така што е многу важно сите речни корита да се исчистат и зајакнат. Заштитата на населението со преземање навремени мерки, како што се отпушување на канализациониот систем или поправка на оштетени речни корита, е многу потребна. Доколку не се преземат вакви мерки, двете општини ќе бидат поплавени и може да дојде до многу жртви.
Поради недостаток на соодветна опрема и механизација, двете јавни претпријатија имаат големи проблеми во исполнувањето на своите редовни обврски, особено во итни ситуации. Главниот предизвик со кој се соочуваат двете јавни претпријатија, одговорни за управување со системите за водоснабдување и канализација во Куманово и Врање, е како успешно и навремено да одговорат во критични ситуации со недоволна и застарена опрема.
Во исто време, постои недостаток на соодветно знаење кај надлежните органи и вработените за намалување на ризикот од поплави и потребните мерки за превенција и ублажување на последиците од поплавите во Куманово и Врање како резултат на климатските промени. Недостигот на планови за намалување на ризикот од поплави и како да се користат модерни и зелени мерки за намалување на ризикот од поплави е друг предизвик за јавните комунални претпријатија од Куманово и Врање и нивните вработени, што се решава со проектот.
Во исто време, постои недостаток на соодветно знаење кај надлежните органи и вработените за намалување на ризикот од поплави и потребните мерки за превенција и ублажување на последиците од поплавите во Куманово и Врање како резултат на климатските промени. Недостигот на планови за намалување на ризикот од поплави и како да се користат модерни и зелени мерки за намалување на ризикот од поплави е друг предизвик за јавните комунални претпријатија од Куманово и Врање и нивните вработени, што се решава со проектот.
Обуката и градењето на капацитетите на властите и локалното население е препознаена како од највисока важност во различни стратешки документи на локално, регионално, национално и на ниво на ЕУ. Планираната инвестиција адресира специфични ризици од поплави што може да бидат предизвикани од обилни дождови и реки во двете општини ако не се превенираат.
Новото знаење, планирањето на превенција од поплави и промоцијата на практики за зелена инфраструктура за природно задржување на водата (на пр., обнова на поплавни рамнини и мочуришта, пошумување, пренасочување на реки) ќе бидат презентирани преку обуки како подобра еколошка опција во споредба со сивата инфраструктура (на пр., брани и насипи). На тој начин, надлежните органи ќе можат да изберат да изградат таква инфраструктура во нивните идни проекти.
Клучни засегнати групи
- Јавни комунални претпријатија во Куманово и Врање
- Општините Врање и Куманово
- Владините агенции и институции
- Население на Куманово и Врање
- Субјекти одговорни за постапување за време на вонредни ситуации
Цели на акцијата
Партнери
Водечки партнер
Водовод Куманово
Наоѓајќи се во североисточниот дел на Република Северна Македонија, на надморска височина од 340 метри, Куманово се наоѓа на самото раскрштење на двата најважни коридори во земјата (Коридор 8 – Коридор 10). По население, Куманово е најголемата општина во Република Северна Македонија, заузимајќи површина од 509,48 км2. Во општина Куманово, најголемата општина во Република Северна Македонија, живеат преку 100,000 жители. Јавното претпријатие ВОДОВОД Куманово беше основано во 1956 година за извршување на економска дејност од јавен интерес во областа на водоснабдувањето и канализацијата од страна на општина Куманово.
Главните активности на ЈП ВОДОВОД Куманово се снабдување со вода, отстранување на отпадни и врнежни води, одржување на водоснабдувната и канализациската система во соодветна состојба и прочистување на отпадните води.
Еден од главните проблеми во општината е одржувањето на канализационата система за отпадни води, која собира значителен дел од атмосферските води при дождливо време, како и самите атмосферски отпадни води.
Услугата за одржување на канализациската система во ЈП “Водовод” има три до четири интервенции секој ден, а во време на дожд работи непрекинато 24 часа. Во последните неколку години, главно поради климатските промени, се забележува зголемена учесталост на обилни дождови и поплави во североисточниот регион. По секој силен дожд, делови од канализациската система не функционираат правилно и се случува преливање на отпадни води на улиците на градот. Ова значително зголемува ризикот од поплави во делови од градот. Исто така, преливањето на канализација на улиците на градот, од ревизиони шахти, поради затепени канализации, претставува огромна опасност за здравјето на преку 100,000 жители.
Ко-партнер
Водовод Врање
Градот Врање е административен, економски, здравствен, образовен и културен центар на Пчињскиот округ во југот на Србија, Европа. Според резултатите од пописот во 2011 година, во градскиот регион живеат 83,524 жители. Врање се наоѓа на Коридор 10 и е познат индустриски град со долга традиција во обработка на дрво, текстил, производство на обувки, метал, тутун и хранбена индустрија. Многу странски инвеститори веќе вршат бизнис во Врање, особено во зоната на слободни зони.
ЈП “Водовод” Врање беше основано за:
- обезбедување на трајни снабдувања со пиење вода, прочистување и одвод на атмосферски и отпадни води, како активности од општ интерес за редовно задоволување на потребите на нашите потрошувачи;
- развој и унапредување во извршувањето на основните активности;
- гаранција на техничко-технолошкиот и економскиот јединствен систем и координација на неговиот развој;
- реализација на друг законски утврден интерес.
Согласно законот, Ј.П. “Водовод” Врање може да извршува сите активности за кои исполнува предвидените услови. Главната активност на Ј.П. “Водовод” Врање е производство на пиење вода, собирање и прочистување на отпадни води. Освен основните активности, Ј.П. “Водовод” Врање може да обезбеди следните активности: изградба на патишта и автомагистрали, изградба на цевоводи; одвојување на отпадни води; изградба на хидротехнички објекти, срушување на градежни објекти; подготовка на градежни терени; монтажа на водоводни, канализациски и греење и климатизациони системи и технички прегледи и анализи.
МИСИЈА: Мисијата на ЈП “Водовод” Врање е редовно снабдување на своите потрошувачи со здрава пиење вода, изградба и одржување на инфраструктурна мрежа, како и заштита на здравата животна средина. Снабдувањето со здрава пиење вода се извршува од резервоарот Првонек, кој беше изграден за овозможување на реализација на нашата мисија. Обезбедување на одлични услуги за снабдување со квалитетна вода по адекватни цени за граѓаните на Врање. Производство и дистрибуција на пиење вода до потрошувачите, како и собирање и одвод на отпадни води преку колектори до фабрики за пречистување на отпадни води.
Во општината Врање, Јавното комунално предузеће е одговорно за снабдување со вода и канализација за до 50,000 корисници. Водоснабдувниот систем се состои од цевки со вкупен капацитет од околу 280 км, претежно изработени од азбест материјал (50%), додека канализациската систем и куп на цевки се состои од околу 140 км, изработени од различни материјали (глина, азбест, бетон). Околу 18,000 домаќинства се поврзани на канализацискиот систем, што претставува 95% од капацитетот на градските станбени единици.
Во самото градско подрачје, има реки кои се делумно регулирани и украсени со камен, но тие површини се изнурени и значително оштетени. Главниот примател на сите реки и потоци низ градот е реката Јужна Морава, која сама по себе не е регулирана, но е делумно опкружена со наспроти бранови. Тие наспроти се изнурени и како такви непотполно функционални. Во периоди на силни врнежи, реките често прелеваат, а поплавата на Јужна Морава е особено изразена. Во тој случај, целата популација која живее во долината на реката, приближно 5,000 жители, е загрозена.
Активности и резултати
Управување со проектот – група од под-активности потребни за гладко управување и успешна имплементација на проектот. Оваа активност вклучува: формирање на тим за управување со проектот (PMT) ангажиран со следните задачи: секодневна координација на проектните активности и задачи поврзани со имплементацијата на проектот; приготовување на извештаи за напредок, барања за исплата итн.; редовна рецензија на распоредот на активности и имплементација на буџетот; проектно счетоводство, извршување на плаќања до надворешни изведувачи, плати на членовите на PMT; извештај за статусот на имплементација на проектот до менаџментот на секој партнер; комуникација со надворешни изведувачи и рецензирање на нивната работа, вклучително нивното согласување со соодветната законодавство и барања во областа; комуникација со програмските органи и другите национални тела; организација на четири средби на PMT, заклучување на договор со надворешен консултант за подготовка на PRAG документации за јавниот набавки процедури за активностите во проектот за двата партнери. Оваа активност е поврзана со сите други активности.
Резултат 1: Ефикасно управување со проектот
Управување со комуникации Управување со комуникации – група од под-активности со цел осигурување на видливост и промоција на проектот. Вклучува развој на план за комуникации, организација на промотивни настани поврзани со проектот, дизајн и печатење на промотивни материјали и банери, креирање на веб страница и поставување на профили на социјални мрежи. Оваа активност е поврзана со сите други активности.
Резултат 2: Обезбедена видливост на проектот
Обезбедување на опрема – За зголемување на капацитетот за реакција на услугите за превенција на поплави и безбедносни услуги во случаи на затекнување на канализацискиот систем, ќе се набави цистерна за перење и одржување на канализацискиот систем под висок притисок за Јавното комунално предузеќе Куманово. Исто така, за зголемување на капацитетот за имплементација на мерки за превенција и реакција на поплави, ќе се набави специјализирана машина за превентивни и спасителни интервенции на водни патишта за Јавното комунално предузеќе Врање.
Резултат 3.1: Обезбедена цистерна за перење на канализацискиот систем
Резултат 3.2: Обезбеден товарач
Секвенца за изградба на капацитети – сет на активности за зголемување на капацитетот на јавните комунални предузеќа и локалната администрација на општините Врање и Куманово, вклучувајќи организација на два обуки (по три дена секоја) поврзани со превенција на ризици од поплави, намалување на последиците од поплави и практики за зелена инфраструктура за природно задржување на водите.
Резултат 4: Организирани настани за изградба на капацитети
Развој на планови за превенција од поплави за Куманово и Врање – сет на под-активности за развој на планови за превенција од поплави за Куманово и Врање, вклучувајќи идентификација и оценка на ризиците од поплави, дефинирање на мерки за намалување на ризиците од поплави, формулирање на адаптациони мерки кои треба да се планираат, дизајнираат и изградат за да се намали и управува со ризиците од поплави и да се адаптираат на измените во климата, серија од четири еднодневни работилници, формулирање и усвојување на планови.
Резултат 5: Формулирани планови за превенција од поплави за Куманово и Врање
